ifl.ifro.ir > اهمیت مطالعات لاروی
ورود چهار شنبه 5 اردیبهشت 1403
ورود
شنـاسـه:

اهمیت مطالعات لاروی:

درخصوص چرخه زندگی ماهیان و مراحل لاروی نظرات متفاوتی وجود دارد. براساس نظریهء (1970) Alhestrom مرحله لاروی بصورت ذیل تفکیک می‌گردد: تخم ، لارو، مرحله جوانی و بلوغ که می‌توانند خود شامل مراحل جزئی‌تری باشند. تخم به اشکال مختلف، کروی، مخروطی و استوانه‌ای در اندازه‌های کوچک تا بزرگ و بصورت آزاد ، همراه با رشته‌ها و زوائد جهت اتصال به قسمتهای مختلف بستر و یا تکیه‌گاه مشاهده می‌شود (Leis & Rennis, 1983).

ماهی پس از خروج از تخم (Hatching) ، وارد دورة لاروی شده که در این مرحله براساس روند رشد و تکامل لاروی به مراحل Preflexion و flexion Post تقسیم می‌شود . البته موارد استثناء نیز در نیم منقار ماهیان ((Hemiramphidae و منقار ماهیان (Belonidae) وجود دارد که لارو خارج شده از تخم، در مرحله flexion Post قرار داشته و کیسه زرده را هم با خود به همراه دارد. در اکثر موارد و حتی در خانواده‌هایی که کفزی می‌باشند، این مراحل در حالت شناوری(Pelagic) طی شده و لارو دارای خصوصیاتی از قبیل: خارهای ناحیه سری , در ابتدای باله‌های پشتی و لگنی و مخرجی و رنگدانه‏‎‎‍نگدانه‌های(Pigments ) پراکنده در ناحیه سر، گوارش ¸ پشتی وشکمی بدن و ... ، زوائد و شعاعهای در ناحیه سر، بدن حجیم، می باشد که به عنوان ویژگیهای شناوری محسوب شده و جهت شناوری ، فرار از دشمن، مخفی شدن و دفاع و محافظت از نور بکار برده می‌شوند. این صفات با استقرار در محل اصلی زیست (Settlement) از بین می‌روند. این مراحل در بعضی از خانواده‌ها از قبیل کفشک ماهیان (تمام خانواده‌های کفشک ماهیان) با دگردیسی (Metamorphis ) همراه است و طی آن جابجایی چشم و قرار گرفتن در طرف راست و یا چپ بدن اتفاق می‌افتد همچنین در خصوص تعدادی از خانواده‌ها نظیر ساردین ماهیان (Clupeidae) تون ماهیان

(Scomberidae) هرگز مرحله بسترنشینی‌ اتفاق نمی‌افتد. زیرا ماهیان مذکور تمامی مراحل زندگی خود را در حالت پلاژیک می‌گذارنند (Leis & Transki, 1989).

لارو تازه خارج شده از تخم فاقد رنگدانه چشمی بوده و سیستم گوارشی تنفسی و گردش خون آن ناقص می‌باشد. از طرفی مراحل رشد به نحوی طی می‌شود که همراه با جذب کیسه‌زرده به عنوان غذایی، توانایی لازم جهت گرفتن غذا و فعالیتهای فیزیکی و فیزیولوژیک اندامهای گوارشی از قبیل؛آرواره ها ، لوله گوارشی و جذب و دفع غذا فراهم می‌شود که نتیجه تکمیل ساختار و فعالیت آرواره ها، کوتاه شدن لوله گوارش (ایجاد چسبندگی و یا پیچ در لوله گوارشی) ، توانایی هضم و جذب غذا است . همزمان با رشد و تکامل در این مرحله، کامل شدن توانایی دید (با تکمیل سلولهای استوانه‌ای و مخروطی)، تکمیل اندامهای حسی و شکل‌گیری باله‌های شنا صورت می‌پذیرد. علاوه بر آن نیز رشته‌های آبششی کامل شده و سیستم تنفسی از حالت پوستی و جذب و دفع گازی از کیسه‌زرده تغییر و وابسته به آبششها می‌شود ( ربانی ها، 1386 ).

در این مرحله است که با تکمیل خصوصیات ظاهری و فیزیولوژیک، مرحله لاروی نیز کامل شده و ماهی وارد مرحله جوانی (Juvenile ) می‌شود.

بررسی مراحل لاروی یا شناوری ماهیان (Ichthyoplankton) دارای کاربرد گسترده ای در علوم مختلف شیلاتی و دریایی، می باشد. در این خصوص می‌توان به زمینه‌های زیست‌شناسی، رده‌بندی و ماهی شناسی، بوم شناسی، تکثیروپرورش و آبزی‌پروری و حتی ارزیابی، بهره‌برداری و مدیریت ذخایر اشاره نمود. لذا زمینه‌های گستردة کاربرد و مزایای مطالعات تخم و مراحل لاروی ماهیان: زیست‌شناسی و رده‌بندی ماهیان ( کسب اطلاعات در خصوص رشد و ویژگیهای زیستی ، مرگ ومیر و تاثیر شرایط محیطی و مطالعات جغرافیای جانوری و دانش ماهی شناسی ) و در خصوص آبزی‌پروری ( انتخاب مناطق مناسب جهت احداث و راه‌اندازی مراکز تکثیروپرورش ، توسعه سایتهای تکثیروپرورش براساس اطلاعات موجود، تامین نمونه‌های مورد نیاز از طریق صید لارو به منظور پرورش در سیستم ‌های ساحلی ـ دریایی، مطالعه و تحقیق در زمینه قدرت بقا و زمان ماندگاری ماهی در مراحل تخم و لارو) و همچنین رزیابی، بهره‌برداری و مدیریت ذخایر( شناسایی و تعیین مکانهای تخم‌ریزی و تجمع لارو ماهیان،شناسایی منابع و ذخایر جدید، تعیین همبستگی و مشخص نمودن ارتباط زمان و مکان تخم‌ریزی با فراوانی و در شناسایی مناطق حساس و حفاظت از آنها) می باشد (ربانی ها، 1386) .